COACH NODIG?

Regio: Amersfoort – Apeldoorn,
 Nijkerk, Harderwijk – Barneveld

Angst voor de Tandarts...

Vanwege een afgebroken kies heb ik een afspraak bij de tandarts.

Niet bijzonder, hoor ik u in gedachten zeggen. Mispoes, bedenk ik -ergens wat arrogant-.

Ik ga liggen in de stoel die nog wat verder achterover gaat omdat het een kies van de bovenkaak,  betreft. Monika vraagt hoe het gaat. Ik geef aan dat ik wat last heb gehad van het verwijderen van de wortelpunten die ze de vorige keer heeft weggehaald en dat bij het tandenpoetsen het nog steeds bloed.

Het wondje ziet er goed uit, geeft ze geruststellend aan. Geen ontsteking.

Er is een klein stukje afgebroken, dus dat valt mee hoor ik haar zeggen. Ze zal het een klein beetje verdoven en meteen de zwarte vulling vervangen.

Ik vind het goed en beheers mijn zenuwen en mijn spierspanning. In stilte praat ik met het ongeruste en wantrouwende deel in mezelf. 

En dan de boor. Die raakt iets waardoor ik een pijnscheut ervaar. Alle alarmbellen gingen bij me af.  Na een tweede verdoving hetzelfde laken een pak. Monika geeft aan dat een dubbele portie verdoving genoeg zou moeten zijn.

Terug in de tijd

Die opmerking werkte als een tijdmachine: in een fractie van een seconde word ik ongeveer 50 jaar teruggeworpen in de tijd en hoor de commanderende krijs van destijds dat ik geen pijn kan hebben. Mijn geschiedenis wil de regie over mijn gedrag overnemen.

Toen moest er een melkkies getrokken worden. In de praktijk van de kenau die als schooltandarts gebitscontroles deed. Ik ga tegen de schooltandarts in en zeg haar dat het wel pijn doet. Ze zegt dat dat niet waar is en er ontspint zich een welles nietes. Mijn moeder staat achter me, ze zegt en doet niets. Ik voel ook haar angst en ik word woedend.

Ik geef de slager een dreun in haar gezicht. Met links, achteraf gelukkig; rechts was krachtiger geweest. Ze valt op de grond. In de consternatie wordt mijn melkkies getrokken, de kies spat in stukken uit elkaar en de brokstukken vliegen door de behandelkamer. Woedend is ze: ik mag nooit meer komen!

Dat was een opluchting voor me: ik weet immers zelf wel wat ik voel en zonder dat ik het weet sla ik in mijn geheugen op dat tandartsen gevaarlijk en niet te vertrouwen zijn. Alweer dat iemand aan mijn lijf zit en het mis gaat.

In het hier-en-nu

Ik ben weer terug in het hier en nu. Vriendelijk vraagt Monika of ik even plaats wil nemen in de wachtruimte, de verdoving moet misschien even wat langer inwerken.

Dan kan zij in de tussentijd even een controle bij een andere patient doen en dan weer met mij verder.

Ze geeft aan ook een ander boortje te gebruiken, dat werkt misschien beter.

Als ik weer in de stoel lig, is mijn lichaam gespannen: ik merk dat er een radar in me draait die maximaal is afgesteld om pijnscheuten te signaleren.

Ik weet wat er aan de hand is, ik ben me bewust van de situatie en hoe dit mechanisme werkt. Mijn gewaar zijn helpt me om de ellende van 50 jaar geleden, het jonge Kind in mij, gerust te stellen. Dat het nu echt anders is. Toen was het te moeilijk en te vel om zelf te dragen. Nu is er een volwassene in mij die dit aan kan. En er is vertrouwen in Monika: ze erkent mijn stopteken of andere lichamelijke uitingen, ze stopt echt als ik pijn ervaar en dat aangeef. Ik word gezien.

Het andere boortje en het laten inwerken heeft geholpen. Ik hoor en merk het werken aan mijn kies wel, maar ik voel geen pijn.

Een deel van mij werd niet gezien

Op weg naar huis komt mijn tandarts-geschiedenis langs.

Ik herinner me hoe het toen ging. Ik zie de bundels met haakjes en spiegeltjes nog voor me. Een rij van kinderen. “Zitten en mond open” werd dan op onpasselijke wijze gecommandeerd. Schreeuwend als je je mond niet wijd genoeg open deed. Gehaast en grof met de haak en er werd wel of niet wat tegen de assistente gezegd. In codetaal.

Later, enkele dagen denk ik, werden briefjes op school uitgedeeld aan de kinderen die dan naar dat mens moesten. Spannend of je daar wel of niet bij zat.

Na het incident met de schooltandarts ging ik natuurlijk niet meer naar de tandarts. Omdat er met mijn gebit niets mis was, wist ik. Toen ik een jaar of 18 was bleek mijn moeder een afspraak te hebben gemaakt. Ik moest naar de tandarts een paar straten verderop van ons huis.

Inmiddels had ik geleerd dat mijn protesteren niet zoveel effect had, ik ging gedwee. Niet toegeven aan de dwang was bedreigend,. Niet fysiek, maar het was wel oppassen geblazen. En hoe!

Dus tegen mijn eigen wil, tegen mezelf in, naar de tandarts. Triomfantelijk liet ik mijn moeder bij terugkomst weten dat er niets met mijn gebit was, geen gaatjes, niets. Flabbergasted was ze, dat kon niet in haar beleving. En toch was het zo: schaakmat was ze. Eindelijk een keer de strijd gewonnen; wat zij over mij zei was niet waar en wat ik zei was wèl waar!

Ook de bekentenis van mijn moeder dat mijn zus en ik eigenlijk niet naar de schooltandarts hoefden kwam tijdens mijn thuisreis langs in mijn gedachten. Maar omdat wij geen uitzonderingspositie mochten innemen tov andere kinderen, moesten we meedoen. Dan bleef onzichtbaar dat mijn vader meer geld verdiende dan de (meeste) andere ouders.

In 2011 kreeg ik pijn aan een tand. Een tijd eerder was er al een stuk afgebroken. De pijn was vreselijk. Zo erg zelfs dat ik op zoek ging naar een angsttandarts. Om van de pijn af te komen was ik zelfs bereid om er op een zondag op mn knieen naar toe te kruipen, zo erg was het.

Ik kwam bij Monika terecht. Ze heeft behoorlijk wat aan mijn gebit gedaan en de pijnlijke tand getrokken. Ze zei niet alleen dat ze dat voorzichtig en pijnloos zou doen, ze deed dat ook zo.

Herstel van vertrouwen:

Vanaf het eerste moment, de allereerste ontmoeting had ik vertrouwen in deze Poolse dame. Geen idee waar dat ‘vertrouwen op het eerste gezicht’ vandaan kwam, wellicht komt het ervan dat nog eens te onderzoeken.

Ze liet me meekijken op foto’s als ik daarom vroeg, zenuwbehandelingen waren pijnloos. Ze liet me de ontsteking zien aan de wortel van de tand die ze verwijderd had. Ik was verbaasd dat zo’n klein wit puntje zoveel pijn kon veroorzaken.

Ik moest een keer terug naar de tandartscentrale, ik weet niet meer waarom. Monika was er niet en degene waardoor ik behandeld werd had wat weg van de schooltandarts. Nee, geen geschreeuw etc., maar wel ontkenning van de gevoeligheid van mijn gebit. En daarmee ontkenning van mij.

De laatste keer dat ik Monika in het centrum zag, was ze in blijde verwachting. Daarna was ze weg.

Omgaan met het Kind in jezelf.

En ik verviel in mijn oude gedragspatroon. Niet naar de tandarts zolang er niets alarmerends was.

Begin 2021 had ik last van een kies. Google liet me weten dat Monika een eigen centrum was begonnen. Het gesprek met de telefoniste ging niet goed: het was al 8 jaar geleden dat ik voor het laatst naar een tandarts was geweest, dus was het logisch dat ik niet bij Monika terecht kon.

Ik kwam er niet doorheen en ik gaf het op. De kiespijn zakte en ik had er na een week vrijwel geen last meer van.

Eind 2021 begon ik een opleiding Transactionele Analyse. Twee jaar lang werd ik opgeleid met vooral de krachtige werking van ego-posities. De Ouder, de Volwassene en het Kind in jezelf.

Het werd me duidelijk dat trauma of een traumatische gebeurtenis tot gevolg heeft dat een mens reageert vanuit het Kind en dat het Kind dan de regie over je gedrag overneemt zonder dat je dat in de gaten hebt. De Volwassene verdwijnt op een bepaalde manier naar de achtergrond, evenals de Ouder.

In december 2023 brak een kies af.

De Volwassene in mij gaf aan dat ik naar de tandarts moest, het Kind in mij wilde niet. Het werd vervelend en ik ging in mijn werkomgeving op zoek naar een tandarts. De een gaf aan over een paar maanden tijd te hebben, hat antwoord van de ander laat nog steeds op zich wachten.

Vanuit de praktijk van Monika kreeg ik een vriendelijk antwoord, ik kon komen voor een intake.

Op weg naar de afspraak registreerde ik hoe het Kind in mij zich verzette.

Wat was dat jochie in paniek. En boos! En voelde zich gevangen gehouden.

Ik realiseerde me dat ik nu echt vanuit de Volwassene aan het registreren was wat er in mezelf gebeurde. Ik kon de Ouder in mezelf inschakelen om het Kind in me gerust te stellen. Dat werkte.

Niet dat het Kind in me helemaal zen was, maar de driedeling en de interne dialogen hielpen.

Inmidels verlangt het Kind in mij in vertrouwen naar het in rust ondergaan van behandelingen. Die zijn nagenoeg pijnloos en geven hooguit achteraf een wat zeurderig gevoel. En dat is tijdelijk, dat gaat weg.

Je hoeft je niet te schamen

Heb je last van angst voor de tandarts?
Je bent echt de enige niet.
Volgens onderzoeken zijn er alleen al in Nederland meer dan 2,5 miljoen mensen die angst voor de tandarts hebben, waarvan 800.000 zelfs zo bang zijn dat zij niet eens durven te komen voor een behandeling.

Ik help je om te leren gaan met de vrees voor wat te gebeuren staat, ik leer je de regie over je emoties te behouden. Daar gebruik ik niet alleen de ego-posities uit de Transactionele Analyse voor, maar eventueel ook EMDR.
Daarmee leg je voor jezelf een basis aan om met trauma om te gaan.

Monika van Tandheelkundig Centrum Poseidon in Almere kun je bereiken door hier of op het logo te klikken.
Zij heeft het vermogen je helemaal te zien zonder je te veroordelen.

Meer weten?

Neem contact op